|
Aug.-sept.
2023, 18e jg. nr.2.
Eindredactie: Rob den Boer. E-mail: redactie.bkj@gmail.com. |
|||||
VOORKANT | ACTUEEL | AGENDA | UITGELICHT | ARCHIEF | COLOFON |
voorpagina artikel |
recensies van tentoonstellingen | actuele
exposities Nederland België |
opmerkelijke kunstberichten |
artikelen
uit vorige nummers |
over Het Beeldende Kunstjournaal |
Uitgelicht Escher in Het Paleis, Den Haag: Net als Escher
Door een spannende mix van werken van meer dan 30 nationale en internationale kunstenaars laat het museum zien hoe actueel en confronterend de thema's van Escher nog steeds zijn en hoe zijn werk doorleeft en evolueert in de moderne cultuur. Het uitdagen van de kijker was de drijfveer van M.C. Escher, en juist dit uitdagen ligt aan de basis van de tentoonstelling. Elk werk gaat een verrassende ontmoeting aan met de prenten van Escher. Deelnemende kunstenaars zijn onder andere: Damien Hirst, Iris van Herpen, Chris Ofili, Alexander McQueen, Jan Taminiau, Carlijn Kingma, Hans Op de Beeck, Ruri Matsumoto, Koos Breukel, Maria Roosen, Studio Lennarts & De Bruijn, Popel Coumou, Stéphane Couturier, Nazif Lopulissa, Satijn Panyigay, Marwan Bassiouni, Susanna Inglada, Henri Jacobs, Ishraq Zraikat, Helena van der Kraan, Sybren Renema, Gijs Van Vaerenbergh, Jelle Korevaar, Raquel Maulwurf, Stefan Bleekrode en Annemarie Petri. De tentoonstelling 'Net als Escher' vindt plaats ter ere van het Escherjaar 2023. Dit jaar is het 125 jaar sinds de geboorte van M.C. Escher, wat in heel Den Haag uitgebreid gevierd wordt met allerlei tentoonstellingen, evenementen en citydressing. Voor meer informatie, zie www.escher2023.nl. Net als Escher, 3 november 2023 t/m 24 maart 2024, Escher in Het Paleis, Lange Voorhout 74, Den Haag. Website: www.escherinhetpaleis.nl.
Kröller-Müller Museum, Otterlo: Eerst komt de liefde voor de kunst. Art & Project
2001 een baanbrekend en vooruitstrevend programma in hun Amsterdamse galerie dat zowel in Nederland als in het internationale kunstcircuit op grote waarde wordt geschat. Tussen 1973 en 1994 koopt het museum meer dan zestig werken bij de galerie. In 2013 volgt een grote schenking van ruim 300 werken uit de Collectie Art & Project/Depot VBVR. De werken in de tentoonstelling zijn zowel afkomstig uit deze schenking als uit de eerder door het museum aangekochte werken. De 156 bulletins vormen de rode draad die de kunstwerken bindt: van niet eerder in het Kröller-Müller Museum getoonde 'pareltjes' als de Flexions van de Deense Willy Ørskov tot het iconische In search of the Miraculous van Bas Jan Ader en de River Avon Mud Circles van Richard Long. De selectie laat niet alleen zien dat Art & Project stevig is gegrondvest in de conceptuele kunst, maar ook dat de galerie in haar dertigjarige bestaan een breder programma voerde met onder andere fotografie, performance, schilderkunst en sculptuur. Het museum werkt voor deze tentoonstelling samen met RKD-Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis in Den Haag. Kort na de opening in het museum opent op 5 oktober bij het RKD de tentoonstelling 'Fotografie in het kunstenaarsboek. Uit de collectie Art & Project'. Deze is te zien tot in september 2024. Eerst komt de liefde voor de kunst. Art & Project, 30 september 2023 t/m 25 februari 2024, Kröller-Müller Museum, Houtkampweg 6, Otterlo. Website: www.krollermuller.nl.
Oude Kerk en Hartwig Art Foundation, Amsterdam: Meredith Monk, Calling
De klank van Monk's zang wordt vaak beschreven als eeuwenoud en tegelijk eigentijds. Haar baanbrekende stemwerk, muziek, theaterperformances en films vinden een vanzelfsprekend huis in de Oude Kerk als oudste gebouw van Amsterdam én plek voor hedendaagse kunst. In de tentoonstelling transformeert haar zang, muziek, performances en film in een ervaring die verder gaat dan het podium. Haar theatrale stukken worden vertaald naar ontmoetingen met immersieve video- en geluidsinstallaties in de nissen en open publieke ruimte van de 700 jaar oude kerk. Belangrijke werken zoals Songs of Ascension (2008), Quarry (1976) en ATLAS (1991) worden geactualiseerd als nieuwe installaties. Speciaal voor Amsterdam wordt de interactieve installatie American Archaeology (1998) geactualiseerd als een lokale versie. Bezoekers worden uitgenodigd om betekenisvolle objecten mee te nemen en toe te voegen aan het werk om zo een monument van collectieve herinneringen te bouwen. Tegelijkertijd
speelt Monk met het idee van de kerk als archief en deelt ze voor het
eerst ongepubliceerde interviews en geluidsfragmenten, partituren, tekeningen
scripts; met in het bijzonder materiaal van Indra's Net, haar meest
recente werk. Als onderdeel van de tentoonstelling ontwikkelt Monk voor
de Oude Kerk ook een retrospectieve serie live concerten uitgevoerd
door een nieuwe generatie lokale musici in samenhang met de architectuur
van de Oude Kerk, muziek en beweging. Meredith Monk, Calling, 21 oktober 2023 t/m 17 maart 2024, Oude Kerk, Oudekerksplein, Amsterdam. Website: www.oudekerk.nl.
Verzetsmuseum Amsterdam: Cas Oorthuys, verzetsfotograaf
Iedere deelnemer kan t/m 15 oktober 2023 één foto insturen. Naast opname in de tentoonstelling en publicatie in het Parool, winnen de beste fotografen ook een hoogwaardige afdruk van hun foto op aluminium. Meer informatie over deelname, prijzen, voorwaarden en de jury is te vinden op de website van het Verzetsmuseum. Hierop staan ook alle reeds ingezonden foto's. www.verzetsmuseum.org/nl/fotowedstrijd-cas-oorthuys Cas Oorthuys, verzetsfotograaf, t/m 14 januari 2024, Verzetsmuseum Amsterdam, Plantage Kerklaan 61, Amsterdam. Website: www.verzetsmuseum.org.
Museum Flehite, Amersfoort: Dat raadt je de Koekkoek Een familie, vier generaties, zestien kunstenaars
De stamboom van de Koekkoeks is door middel van een royale bruikleen van het B.C. Koekkoek Haus in Kleef visueel gemaakt in Museum Flehite, in de expositie 'Dat raadt de Koekkoek'. Het Noord-Veluws Museum in Nunspeet besteedt aandacht aan drie leden van de familie die schilderden rond de Zuiderzee ('De familie Koekkoek langs de Zuiderzee', t/m 24 september) en bij Museum STAAL in Almen maken topstukken van B.C. Koekkoek t/m 24 maart 2024 deel uit van de tentoonstelling 'Bomen over Bomen'. En kunsthandel Simonis & Buunk uit Ede exposeert t/m 1 november in vier kabinetten werken van bijna alle schilders van het geslacht Koekkoek in een groot overzicht met bijna honderd werken. Barend Cornelis Koekkoek (1803-1862) vergrootte door zijn steile carrière en grote aanzien, dat hij in heel Europa wist te verwerven, de faam van de schilderende familie. Vanuit Middelburg ging hij voor zijn studie naar Amsterdam en vandaar naar Het Gooi. In het midden van de dertiger jaren, na reizen langs de Maas, de Rijn, de Moezel en de Ahr, en naar het Harz-gebergte, vestigde Koekkoek zich met zijn jonge gezin in Kleef in Duitsland. Hier verwierf hij een onaantastbare status, zowel door zijn grote succes op de Europese schildersalons in Parijs, Brussel, Amsterdam en Londen, als door zijn rijkdom, die het hem mogelijk maakte als een waar schildervorst te leven in een paleisachtig neoclassisitisch woonhuis in Kleef. In Museum Flehite wordt nu de gehele Koekkoek-stamboom getoond. Anders gezegd: er zijn van elk van de zestien schilders Koekkoek één of meer werken geëxposeerd. Tezamen levert dat een representatief beeld op van de verschillende stijlen en genres binnen de romantische schilderkunst van vier generaties Koekkoek. Dat raadt je de Koekkoek, t/m 5 november 2023, Museum Flehite, Westsingel 50, Amersfoort. Website: www.museumflehite.nl.
Nieuwe Instituut, Rotterdam: REBOOT. Baanbrekende digitale kunst
De ooit zo opmerkelijke technologie is niet meer weg te denken: computers en netwerken hebben alle facetten van ons leven blijvend beïnvloed.
Om die veranderende dynamiek tussen digitale technologieën en de
samenleving zichtbaar en invoelbaar te maken, organiseren initiatiefnemers
en curatoren Sanneke Huisman van LI-MA en Klaas Kuitenbrouwer van het
Nieuwe Instituut met REBOOT. Baanbrekende digitale kunst bij wijze van
'herstart' een dialoog tussen toen en nu. Huisman en Kuitenbrouwer
namen twintig baanbrekende digitale kunstwerken uit de voorgaande decennia
in de tentoonstelling op. Het zijn de werken uit de Digitale Canon (1960-2000),
een niet uitputtend of vaststaand overzicht van invloedrijke digitale
kunst, dat in 2019 in opdracht van LI-MA werd samengesteld. Deze werken
worden als baanbrekend beschouwd, omdat de makers met het verkennen
van de artistieke mogelijkheden en mogelijke maatschappelijke gevolgen
van nieuwe technologieën, vandaag de dag nog steeds als inspiratie
dienen voor vraagstukken rond de hedendaagse èn toekomstige samenleving. De werken in de tentoonstelling zijn van: Annie Abrahams, Livinus en Jeep van de Bundt, Driessens & Verstappen, Edward Ihnatowicz, JODI, Bas van Koolwijk, Lancel/Maat, Jan Robert Leegte, Yvonne Le Grand, Peter Luining, Martine Neddam, Marnix de Nijs en Edwin van der Heide, Dick Raaijmakers, Debra Solomon, Joost Rekveld, Remko Scha, Jeffrey Shaw, Steina, Peter Struycken, Michel Waisvisz. De nieuwe, hedendaagse reacties zijn van: Janilda Bartolomeu, Cihad Caner, Dries Depoorter, Swendeline Ersilia, Ali Eslami, Jonas Lund, Luna Maurer en Roel Wouters, Katja Novitskova, Ekim Tan en brui5er. REBOOT. Baanbrekende digitale kunst, 7 oktober 2023 t/m 1 april 2024, Nieuwe Instituut, Museumpark 25, Rotterdam. Website: www.nieuweinstituut.nl.
Mu.ZEE, Oostende: Anna Boch, een impressionistische reis
Voor deze tentoonstelling werden uitzonderlijke bruiklenen gegeven zoals Paul Signac, 'La Calanque' (KMSKB), Paul Gauguin, 'Conversation dans les prés Pont-Aven' (KMSKB), Vincent van Gogh, 'Portret van Eugène Boch' (Musée d'Orsay, Paris). Anna Boch, een impressionistische reis, t/m 5 november 2023, Mu.ZEE, Romestraat 11, Oostende, België. Website: www.muzee.be.
Dordrechts Museum: KISS MY SOUL
Bron van inspiratie voor de tentoonstelling is het schilderij 'De Hemelse en Aardse Liefde' (1850) van Ary Scheffer, een publieksfavoriet uit de collectie van het Dordrechts Museum. Het werk van Scheffer toont de liefde als tweegezicht, geestelijk versus lichamelijk. 'KISS MY SOUL' laat zien hoe de liefde in de 21ste eeuw wordt verbeeld met vele nuances tússen hemel en aarde: vrij van rolpatronen, in een regenboog van hartstochten. 'KISS MY SOUL' maakt het veranderende en dynamische karakter van de liefde zichtbaar. De tentoonstelling brengt diverse primeurs. Zo wordt voor het eerst in Nederland een museale selectie getoond van het werk van Kalliopi Lemos, bekend van haar monumentale sculptuur 'De Vlecht' (2021) in het centrum van Rotterdam. 'KISS MY SOU'L combineert sculpturen van Lemos met collages, tekeningen en schilderijen. Een reuzenketting slingert zich straks als vleesetende plant over de vloer: even verleidelijk als vervaarlijk. Een andere primeur is een serie van drie werken van Marlene Dumas. Zij schildert het najagen van liefde en schoonheid, als een schaduwspel van maker, muze en model. De drie schilderijen hingen tijdens de laatste Biënnale van Venetië in het Palazzo Grassi en komen nu samen voor het eerst naar Nederland. Daarnaast zijn er verschillende nieuwe aankopen van het Dordrechts Museum te zien zoals een schilderij van Tanja Ritterbex en tekeningen van Paul van der Eerden en Romy Muijrers. Ook het monumentale 'Huwelijksportret' van Johan de Witt en Wendela Bicker dat het museum recent van Natasja Kensmil verwierf, krijgt een centrale plaats. Aan de hand van zes hoofdstukken over de liefde loopt de bezoeker straks door het hedendaagse liefdeslandschap. Onderweg omarmd door werk van bijvoorbeeld Hadassah Emmerich, Emma Talbot, Bas Kosters, Sadik Kwaish Alfraji, Vera Gulikers, Raquel van Haver, Natasja Kensmil, Navid Nuur, Melanie Bonajo, Kevin Osepa, Maria Roosen, Koes Staassen, Lily van der Stokker, Charlott Weise en Ina van Zyl. De groepstentoonstelling toont werken uit de collectie van het museum én internationale bruiklenen van toonaangevende kunstenaars en biedt zowel een veelzijdig beeld van de liefde als van de kunst in de 21ste eeuw. KISS
MY SOUL, Hemelse & Aardse Liefde in de Hedendaagse Kunst, 15 oktober
2023 t/m 3 maart 2024, Dordrechts Museum, Museumstraat 40, Dordrecht.
Kunsthal KAdE, Amersfoort: Africa Supernova
Kernen worden gevormd door kunstenaars uit Zuid-Afrika, Ghana, Nigeria, Ivoorkust, Kameroen, Oost-Afrika (Kenia, Oeganda, Ethiopië) en Noord-Afrika. Met een focus op jonge kunstenaars - het grootste deel is rond de dertig jaar oud - is de tentoonstelling een bloemlezing uit een kunstscene in opkomst. Samen met Carla en Pieter Schulting zijn we ooggetuigen van de bloei van een groep kunstenaars die in het kielzog van een aantal - inmiddels - grote namen de kunstwereld bestormt. De focus ligt op schilders, met daarnaast een aantal beeldhouwers en een groeiende aandacht voor fotografie. Pieter
Schulting: "Wat is Afrikaanse kunst? Dat bestaat eigenlijk niet,
omdat het zo divers is. Een kunstenaar uit Marokko kan een heel ander
werk maken dan een kunstenaar uit Zuid-Afrika. Het is natuurlijk een
enorm continent en we willen ook laten zien dat er grote verschillen
zijn. Zelf heb ik, sinds we Afrikaanse kunst verzamelen, een andere
kijk op het continent gekregen. Het ontdekken van de kunstwerken en
het ontmoeten van mensen uit veel verschillende Afrikaanse landen is
erg leerzaam en inspirerend." Africa Supernova. Collectie hedendaagse Afrikaanse schilderkunst van Carla en Pieter Schulting, 24 september 2023 t/m 7 januari 2024, KAdE, Kunsthal in Amersfoort, Eemplein 77 (Eemhuis), Amersfoort. Website: www.kunsthalkade.nl.
Singer Laren: La Grande Bleue, Schilders van de Méditerranée
Het intense blauw van het zoute water en de hemel vormt de overheersende, schijnbaar oneindige aanwezigheid die het gebied tot één geheel maakt. In alle vrijheid ontdekten zij er nieuwe onderwerpen en experimenteerden volop met nieuwe stijlen. In de tentoonstelling en de bijbehorende catalogus plaatst Fred Leeman, specialist op het gebied van de Franse kunst rond 1900, dit fenomeen in een internationaal perspectief, terwijl Anne van Lienden, conservator van Singer Laren, inzoomt op de ervaringen van enkele Nederlandse kunstenaars die in de jaren twintig en dertig aan de Méditerranée werkten. De tentoonstelling omvat werk vanaf 1860 tot nu. Vele plekken rond 'La grande bleue' zijn in staat gebleken om hun ijzersterke mediterrane formule van natuurschoon, pittoreske kustplaatsen, cultureel toerisme en exclusiviteit te behouden. Kunst speelt in die beeldvorming een grote rol. Tegelijkertijd heeft zich een stroom van andere reizigers ontwikkeld die uit de tegenovergestelde richting naar Europa trekken. Geen toeristen, maar mensen die oorlogen ontvluchten en hun leven riskeren voor een veilig en beter bestaan. Dit probleem, een van de grootste waar Europa mee worstelt, heeft ook zijn sporen in de kunst achtergelaten en ook dit blijft in de tentoonstelling niet ongenoemd. Met zijn ruig geschilderde Hiperbólic houdt de Spaanse schilder Miquel Barceló ons zo'n beeld voor. Hier is 'het grote blauw' donker en de lucht dreigend. De spookachtige verschijning van een vluchtelingenboot rijst op uit de golven. Ook hier belichaamt de Middellandse Zee het verlangen naar vrijheid, maar nu uit pure overlevingsdrang. La Grande Bleue. Schilders van de Méditerranée, 12 september 2023 t/m 7 januari 2024, Singer Laren, Oude Drift 1, Laren. Website: www.singerlaren.nl.
Zeeuws Museum, Middelburg: overzichtstentoonstelling Adriaen van de Venne
In zijn beeldende en literaire werk laat hij zich zien als een creatief, origineel en vooral ook humoristisch mens. Met zijn voorstellingen benadrukt hij graag hoe het niet hoort. Zijn carrière als kunstenaar begint rond 1614 in Middelburg, hij werkt er ruim 10 jaar. Directe aanleiding voor deze tentoonstelling is het 400-jarig jubileum van het verschijnen van de dichtbundel Zeeusche Nachtegael, een samenwerkingsproject van verschillende Zeeuwse dichters, waaronder Jacob Cats en Johan de Brune. Van de Venne heeft hieraan zowel in woord als in beeld een belangrijke bijdrage geleverd. In de tentoonstelling is de schoonheid en veelzijdigheid van het werk van Adriaen van de Venne te zien maar inhoudelijk is het ook (weer) relevant. Hij leefde en werkte namelijk in een tijd die, net als de onze, grote maatschappelijke veranderingen en onrust doormaakte.
Het Rijksmuseum, dat de belangrijkste Van de Venne-collectie ter wereld
bezit, is als samenwerkend partner bij dit project betrokken en draagt
een aantal cruciale bruiklenen aan de tentoonstelling bij. Daarnaast
zijn werken uit grotere en kleinere (museale)instellingen en particuliere
verzamelingen opgenomen uit binnen- en buitenland zoals het Amsterdam
Museum, het Mauritshuis (Den Haag), het Museum Kunst & Geschiedenis
(Brussel), het Museum voor Schone Kunsten Gent, het Kurpfälzisches
Museum Heidelberg, Hessisches Landesmuseum Darmstadt, Statens Museum
for Kunst (Kopenhagen), de ZB Bibliotheek van Zeeland (Middelburg),
het Zeeuws Archief (Middelburg) en particuliere collecties uit Duitsland,
België, Nederland en het Verenigd Koninkrijk.
Fondation Cartier, Parijs: Ron Mueck
Geboren in Melbourne in 1958 en woonachtig in het Verenigd Koninkrijk sinds 1986, heeft Ron Mueck een oeuvre ontwikkeld dat universeel aanspreekt, en heeft de hedendaagse figuratieve beeldhouwkunst vernieuwd. Zijn geheimzinnige en overtuigende personages, altijd gebeeldhouwd op een verbazingwekkende schaal, duren maanden, of soms jaren, om te creëren. Uit een periode van iets meer dan vijfentwintig jaar bestaat zijn totale oeuvre uit 48 werken, waarvan de meest recente voltooid voor de opening van deze tentoonstelling. Massa markeert een keerpunt in Muecks carrière met de uitdrukking van zijn verlangen om op nieuwe manieren te beeldhouwen. Met nog steeds een enorme aandacht voor het beeldhouwen van de vorm, brengt Mueck de kijker dichter bij de essentie van zijn werk. 'Baby' (2000) bijvoorbeeld, een kleine sculptuur van een baby jongen, is geïnspireerd op een afbeelding uit een medisch handboek van een baby die vlak na de geboorte bij de voeten omhoog wordt gehouden. Door de baby om te draaien en aan de muur te hangen, creëert het werk een kruis-vorm, bijna als religieus icoon, om vervolgens een bijna ondeugende uitdrukking te ontdekken. De werken van Ron Mueck, tegelijk diep mysterieus en uiterst oprecht, doordrenken de werkelijkheid met een droomachtige kwaliteit die ons uitnodigt om te denken over onze eigen relatie tot het lichaam en, meer in het algemeen, het bestaan. Ron Mueck, t/m 5 november 2023, Fondation Cartier pour l'art contemporain, 261 Boulevard Raspail, Parijs, Frankrijk. Website: www.fondationcartier.com.
Museum Gouda: Koninklijke kunst in Gouda - Wilhelmina en de Haagse School
De kast maakte deel uit van een rijke geschenktraditie waarin vanuit
alle hoeken van de samenleving - van officiële instanties tot groepen
burgers - cadeaus geschonken werden aan de Koninklijke familie bij koninklijke
hoogtijdagen, zoals huwelijken en inhuldigingen. Koninklijke kunst in Gouda - Wilhelmina en de Haagse School, 7 oktober 2023 t/m 5 mei 2024, Museum Gouda, Oosthaven 9, Gouda. Website: www.museumgouda.nl.
Dordrechts Museum: A room with a view
Zo bevragen zij de bezoekers over onder andere duurzaamheid, maakbaarheid, gender, technologie en religie. In 'A room with a view' worden bezoekers niet alleen uitgedaagd na te denken en te kijken, maar ook om zelf aan de slag te gaan. Door de gehele tentoonstelling zijn er verschillende interactieve elementen te vinden om zo spelenderwijs bezig te zijn met de hedendaagse thema's. Op woensdag, zaterdag en zondagmiddag zullen de ontwerpers zelf ook aanwezig zijn. Zij gaan dan met het publiek in gesprek, bijvoorbeeld tijdens de workshops die ze organiseren als onderdeel van de tentoonstelling. Maar ook wanneer er geen speciale activiteiten zijn, valt in 'A room with a view' veel te doen en beleven in het educatieatelier op zaal en met het doe-blad gevuld met uiteenlopende opdrachten. "Wij zijn ontzettend blij met deze vernieuwende tentoonstelling. Als museum willen we midden in de maatschappij staan en een bijdrage leveren aan een wereld waarin de actualiteit en het verleden vanuit meerdere perspectieven worden bezien. Daarbij geven wij jonge makers graag een podium. Nooit eerder vroegen wij een collectief van jonge internationale ontwerpers om hun visie op onze rijke collectie te geven. Het resultaat is een tentoonstelling die lang in je gedachten blijft hangen, die je echt doet nadenken over dagelijkse thema's en die interessant is voor alle leeftijden." – Femke Hameetman, artistiek directeur Dordrechts Museum. A room with a view, t/m 14 januari 2024, Dordrechts Museum, Museumstraat 40, Dordrecht. Website: www.dordrechtsmuseum.nl.
Echo van de tijd. De herinnering aan de Tweede Wereldoorlog in klassieke muziek
Echo van de tijd. De herinnering aan de Tweede Wereldoorlog in klassieke muziek, Jeremy Eichler, vertaling Paul Janse & Frits van der Waa, Spectrum, 400 pagina's, gebonden, ISBN: 9789000380879, € 34,99, ISBN E-book: 9789000380886, € 19,99. Verschijnt 29 augustus 2023. Terug naar boven | LEES OOK DE KUNSTAGENDA |
|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|