over Het Beeldende Kunstjournaal

Uitgelicht
Berichten van musea, andere kunstpodia en uitgeverijen, met aansprekende tentoonstellingen en nieuwe kunstboeken, voor u geselecteerd door de redactie.

Kunstmuseum Den Haag: London Calling, Francis Bacon, Lucian Freud, David Hockney en meer

Vanaf 14 februari 2026 presenteert Kunstmuseum Den Haag, in samenwerking met Tate, de grote overzichtstentoonstelling London Calling, rond de zogenaamde 'School of London'. Tate stelt hiervoor ca. 45 uitzonderlijke werken beschikbaar van onder meer Francis Bacon, Lucian Freud, Paula Rego en David Hockney. De tentoonstelling met in totaal bijna 70 werken laat zien hoe sleutelfiguren van de naoorlogse Britse schilderkunst telkens de menselijke figuur – en daarmee de menselijke ervaring – verbeelden. Het menselijk lichaam vormt het centrale onderwerp van vrijwel alle schilders die in deze tentoonstelling opgenomen zijn. Een bonte verzameling van uiteenlopende oeuvres. Tegelijkertijd bevraagt de tentoonstelling deze canon van de Britse figuratieve schilderkunst, door ook buiten de gebaande paden te kijken. Bijvoorbeeld door even eigenzinnige maar vaak onderbelichte kunstenaars te tonen zoals Denzil Forrester, Eva Frankfurther en Celia Paul.

'My Parents', 1977, David Hockney. Tate, verworven van de Knoedler Gallery (Grant-in-Aid) 1981. © David Hockney. Foto: Tate.

De tentoonstelling biedt, met werk van 13 kunstenaars, een dwarsdoorsnede van de moderne Britse schilderkunst uit Londen, en geeft ook een inkijk in parallelle bewegingen en kunstenaars die in dezelfde periode, op dezelfde plek, verf gebruikten om uitdrukking te geven aan de wereld om hen heen – maar die binnen het gangbare verhaal onderbelicht zijn gebleven.

De term 'School of London' werd in 1976 gemunt door de Amerikaanse Ronald B. Kitaj. Daarmee ontstond de omlijning voor een losse groep kunstenaars die elkaar kenden, in dezelfde galeries exposeerden, of samen het nachtleven van Soho verkenden. Terwijl abstractie de internationale kunstwereld begon te domineren, hielden Francis Bacon, Lucian Freud en Frank Auerbach vast aan het schilderen van de werkelijkheid. 'Ouderwets', zeggen sommigen. Maar het is het naoorlogse Londen – de stad waar talloze migranten naartoe trekken, en daarmee een kruispunt wordt van ideeën, tradities en talent uit Europa en daarbuiten – waar de figuratieve schilderkunst van nieuwe relevantie wordt voorzien. Geen stroming, geen manifest, maar een gedeelde toepassing van verf: doeken met lijven, blikken, binnenkamers – en tegelijk iets groters: de uitdrukking van een tijdsbeeld. De menselijke figuur wordt door deze schilders tot het uiterste gedreven: zij verbeelden een samenleving waarin zekerheden afbrokkelden en identiteit, gender en sociale verhoudingen opnieuw werden gedefinieerd

De tentoonstelling stelt vragen die urgent blijven. Wie wordt gezien? Wie hoort erbij? London Calling verkent zo ook manieren om het verhaal van de School of London uit te breiden: met ruimte voor parallelle geschiedenissen, verdrukte perspectieven en nieuwe iconen. Zo zijn er schilderijen te zien van Celia Paul, die lange tijd vooral bekend was als muze van Lucian Freud, tonen we Eva Frankfurthers portretten van de arbeidersklasse waarvan zij zelf deel uitmaakte, en krijgen bezoekers via het werk van Denzil Forrester een inkijk in de bruisende reggaeclubs- en cultuur van de jaren tachtig.

London Calling: Francis Bacon, Lucian Freud, David Hockney, Paula Rego en meer, 14 februari t/m 7 juni 2026, Kunstmuseum Den Haag, Stadshouderslaan 41, Den Haag. Website: www.kunstmuseum.nl.

Terug naar boven

Museum Beelden aan Zee, Den Haag: Magali Reus, Theresia van der Pant, Man Ray

Museum Beelden aan Zee begint het nieuwe jaar met een grootschalige solotentoonstelling van de internationaal toonaangevende kunstenaar Magali Reus (1981, Den Haag). In 'Tales and Reals' keert de Nederlandse terug naar het kustlandschap van haar jeugd, dat ook museum Beelden aan Zee omringt. Reus transformeert alledaagse objecten op een speelse en onverwachte manier, om te lokken, te intrigeren of juist te misleiden. Van de drie series sculpturen die worden getoond zijn er twee speciaal voor de tentoonstelling gemaakt. Ze bieden een intrigerend spel van motieven, herinneringen en materiële verleiding in een scenografie die diep verankerd is in het maritieme landschap van Scheveningen. In de tentoonstelling 'Tales and Reals' staan drie onderling verbonden series centraal: de eerdere Merlin (2024), en de voor deze tentoonstelling in opdracht vervaardigde Rig (2025) en Streamers (2025). Deze werken zijn het resultaat van een diepgaand onderzoek naar ecologie, consumptie en de impact van productieprocessen. Op het eerste gezicht lijken de werken van Magali Reus vertrouwd.

Magali Reus, 'Rig (The Host)', 2025. Courtesy the artist and Galerie Greta Meert. Foto: Eva Herzog.

Herkenbare vormen krijgen dankzij haar verbeeldingskracht een ongrijpbaar en bijna fictief karakter, door de kunstenaar omschreven als 'ongehoorzame objecten die een ander beeld van zichzelf presenteren'. Ze lonken, misleiden en zetten aan tot reflectie. De verbondenheid met het maritieme leven van Scheveningen wordt versterkt door enkele architectonische ingrepen van de kunstenaar, mede geïnspireerd op de containers die te zien zijn in de haven. De tentoonstelling Magali Reus - Tales and Reals nodigt uit om verder te kijken dan het alledaagse en de verborgen verhalen achter ogenschijnlijk simpele objecten te ontrafelen.

Gelijktijdig presenteert museum Beelden aan Zee een selectie van sculpturen en tekeningen van Theresia van der Pant (1924 – 2013) in het Kabinet en de Zeezaal. Van der Pant behoort tot de belangrijkste Nederlandse naoorlogse beeldhouwers van de 20e eeuw. Ze maakte portretten, maar had een voorkeur voor dierlijke sculpturen in figuratieve vorm. Haar studies in Artis leidden tot veelal geabstraheerde beelden waarin karakteristieke vormen en houdingen van dieren de compositie bepalen. De tentoonstelling is samengesteld door Joost Bergman en Camée van Blommestein. In de reeks Monografieën van museum Beelden aan Zee verschijnt deel 13: Theresia van der Pant. Deze publicatie bevat, naast artikelen over haar leven en werk, ook een complete oeuvrecatalogus.

Ter ere van het vijftigste sterfjaar van Man Ray (1890 – 1976) presenteert museum Beelden aan Zee een persoonlijke hommage aan zijn ongeëvenaarde kunstenaarschap. Gedreven door een niet-aflatende nieuwsgierigheid wist Man Ray zijn naam te vestigen als baanbrekend fotograaf en cineast, terwijl zijn artistieke thuisbasis in Parijs hem in contact bracht met invloedrijke avant-gardisten zoals Marcel Duchamp. Centraal binnen deze tentoonstelling staat Herma (1975), een bronzen sculptuur uit eigen collectie, die de tijdloze en grensverleggende visie van Man Ray belichaamt. We tonen naast dit werk een selectie van zijn korte films, waardoor bezoekers een uniek inkijkje krijgen in de veelzijdigheid en verbeeldingskracht van Man Ray, als zowel beeldhouwer als cineast.

Magali Reus, Theresia van der Pant, Man Ray, 16 januari t/m 3 mei 2026, museum Beelden aan Zee, Harteveltstraat 1, Den Haag. Website: www.beeldenaanzee.nl.

Terug naar boven

Kunsthal Rotterdam: David Shrigley - What the Hell Was I Thinking?

Met zijn droogkomische tekeningen, absurdistische installaties en scherpe observaties geeft de Britse kunstenaar David Shrigley (1968) een humoristische én kritische kijk op het leven en de kunstwereld. In de tentoonstelling 'What the Hell Was I Thinking?' in Kunsthal Rotterdam, richt Shrigley die blik voor het eerst nadrukkelijk op zichzelf en geeft hij je een kijkje in zijn hoofd. Hij voorziet de tentoonstelling van commentaar, met geestige observaties waarin hij zowel de maatschappij als zijn eigen werk kritisch onder de loep neemt. De tentoonstelling laat zien hoe hij terugblikt op eerder werk, ideeën opnieuw opvoert en ruimte geeft aan twijfel. Voor Shrigley is kunstenaarschap geen verheven genialiteit, maar een proces vol experiment en reflectie.

David Shrigley, 'Inflatable Swan Things', 2018

Voor Kunsthal Rotterdam brengt Shrigley een brede selectie van zijn eigenzinnige werken samen en presenteert die in nieuwe gedaanten. Vijftig tekeningen, speciaal gemaakt voor de tentoonstelling, tonen dieren, mensen en alledaagse situaties in Shrigleys kenmerkende satirische stijl. Daarnaast krijgt zijn wonderlijke universum vorm met een drie meter hoog, mechanisch bewegend naaktmodel en hoefijzers gesmeed uit meteoriet. Ook wordt voor het eerst een collectie van zijn opblaasbare sculpturen gezamenlijk gepresenteerd, waaronder het iconische 'Swan Thing', waarin de elegante zwaan verandert in een cartoonesk figuur.

Speelsheid en zinloosheid komen samen in 'Fluff War', een arena die speciaal opnieuw in productie is genomen voor deze tentoonstelling. Pluisjes gaan elkaar te lijf en competitie verliest elke betekenis. Een ander voorbeeld is 'Topple the Anvil', een kermisachtig spel dat Shrigley in 2015 maakte voor Dismaland, het satirische pretpark van kunstenaar Banksy. Bezoekers worden uitgedaagd een zwaar aambeeld met een pingpongbal van een sokkel te stoten – een onmogelijke opgave die de draak steekt met verwachting en de humor van falen benadrukt.

De tentoonstelling belicht bovendien Shrigleys bijzondere relatie met zijn publiek. Een monumentale wand toont foto's van fans die zijn tekeningen op hun huid hebben laten tatoeëren – een bewijs van de cultstatus die zijn werk tot ver buiten de kunstwereld heeft bereikt. Het resultaat is Shrigley ten voeten uit: werk dat je aan het lachen maakt, ontregelt en tot nadenken stemt. Ontwikkeld in nauwe samenwerking met de kunstenaar en Stephen Friedman Gallery in Londen, laat What the Hell Was I Thinking? het volledige spectrum zien van Shrigleys vlijmscherpe verbeeldingskracht.

David Shrigley (1968, VK) is een toonaangevende Britse kunstenaar die werkt in uiteenlopende media, waaronder tekenkunst, schilderkunst, sculptuur, installatie, fotografie, animatie en print. Zijn absurdistische en geestige stijl brengt hem internationale bekendheid. Shrigley presenteert zijn werk wereldwijd in solotentoonstellingen en zijn werk is opgenomen in belangrijke collecties, waaronder het Museum of Modern Art (New York), Tate Britain (Londen) en de National Gallery of Denmark (Kopenhagen).

David Shrigley - What the Hell Was I Thinking? t/m 3 mei 2026, Kunsthal Rotterdam, Museumpark, Westzeedijk 341, Rotterdam, info 010-4400301, www.kunsthal.nl, openingstijden: dinsdag t/m zondag 10.00 - 17.00 uur.

Terug naar boven

Bonnefantenmuseum, Maastricht: Four times Two

Deze tentoonstelling legt nieuwe verbindingen tussen hedendaagse kunst uit de Collectie Bonnefanten en nodigt bezoekers uit dit ook te doen. Collectiewerken uit de periode 1965-2015 zijn samengebracht volgens een bijzonder concept. In elke zaal is werk van steeds vier kunstenaars te zien, net zoveel als het aantal knopen in het kunstwerk 'Four times Two' van Shinkichi Tairi. Hun werk is heel verschillend. Het is aan de bezoeker om de connectie te maken en te ontdekken wat de kunstwerken met elkaar en de kijker verbindt. Als suggestie of hint draagt elke zaal een titel.

Shinkichi Tajiri, 'Four times Two (4x2)', 1967, polyester, 100 x 100 x 40 cm. Collectie Bonnefanten. Foto: Jonathan Vos.

Thomas Hirschhorn is vertegenwoordigd in de zaal engagement & verlangen. Zijn installatie is gemaakt van wegwerpmaterialen. Daarmee zoekt hij naar een positieve manier om om te gaan met sociale en politieke vragen van alledag. Onder de noemer (on)recht & moraal is -in een verduisterde, theatrale setting- een videoinstallatie van Paul Chan te zien. Hij reflecteert erin op artistieke vrijheid, morele keuzes en de grenzen van de wet. Het werk is geïnspireerd op het roemruchte boek van Markies de Sade.

Het vierknopenkunstwerk 'Four times Two' (1967) van de Japans-Amerikaanse kunstenaar Shinkichi Tajiri (1923 - 2009) vormt de aanleiding en het vertrekpunt voor deze collectiepresentatie, die een halve eeuw bestrijkt (1965 - 2015). Zijn ervaringen met racisme en uitsluiting hadden beslissend invloed op zijn leven en werk. Hij maakte als jongeman oorlog en haat mee en verlangde enorm naar verbondenheid. Tajiri's kenmerkende knoop is wereldwijd een herkenbaar symbool van verbinding en eenheid. Maar mensen samenbrengen is geen eenvoudige opgave. Het vergt moed en een omgeving die niet terugschrikt voor wat afwijkt of onbekend is. En niet alles laat zich zomaar oplossen. Daar staat deze knoop van Shinkichi Tajiri ook voor: de wereld is complex en verwarrend en menselijke relaties zijn vaak ingewikkeld.

De werken in deze tentoonstelling zijn allemaal heel divers wat betreft ontstaansperiode, onderwerp, thema of hoe ze eruitzien. De vraag is dan ook wat ze met elkaar gemeen hebben. Iedereen kijkt weer anders, legt andere verbanden, en kunst toont door de tijd andere en nieuwe perspectieven. De tentoonstelling is vooral een uitnodiging zelf op zoek te gaan naar onderliggende ideeën, emoties, boodschappen of symboliek die deze kunst, over tijd en culturele verschillen heen, met elkaar en met ons verbindt.

Kunstenaars: Francis Alÿs, Paul Chan, Peter Doig, Mary Heilmann,Thomas Hirschhorn, Suchan Kinoshita, Jos Kruit, Mario Merz, Charlotte Lagro, Sol LeWitt, Laura Owens, Roman Signer, Carol Rhodes, Lydia Schouten, Shinkichi Tajiri, Sanne Vaassen, Luciano Fabro, Paloma Varga Weisz, Richard Serra.

Four times Two, t/m 14 juni 2026, Bonnefantenmuseum, Avenue Céramique 250, Maastricht. Website: www.bonnefanten.nl.

Terug naar boven

Kunstmuseum Den Haag: Marlow Moss - Een koffer vol schetsen

Kunstmuseum Den Haag toont vanaf 13 december 2025 een selectie schetsen van kunstenaar Marlow Moss (1889-1958). Aanleiding voor deze presentatie is de recente verwerving van Moss' reiskoffer waarin ruim honderd voorstudies werden bewaard. Deze voorbereidende werken zijn te zien naast de drie schilderijen van Moss uit eigen collectie die - na jarenlang op reis te zijn geweest - herenigd worden in het museum. Net als haar tijdgenoten zocht Moss naar een perfecte harmonie van vlakken en lijnen, waarin de materiële wereld wordt achtergelaten. Op haar eigen, innovatieve manier droeg ze bij aan de ontwikkeling van de moderne kunst. De schetsen uit de koffer zijn gemaakt na 1940 en vormen de basis voor verschillende reliëfs, sculpturen, schilderijen en tekeningen van Moss. Ze laten de veelzijdigheid van Moss als kunstenaar zien: wiskundig berekende composities, organisch gevormde waterverftekeningen en voorstudies voor potloodtekeningen zijn te zien.

Portret van Marlow Moss. Foto: W.S. Nijhoff/Stephen Storm. Collectie Nijhoff/Oosthoek, Literatuurmuseum, Den Haag.

In de jaren 1930 bevond Moss zich in het hart van de artistieke kringen en stond in nauw contact met andere kunstenaars. In de presentatie zijn dan ook enkele werken van tijdgenoten te zien: bevriende kunstenaar Jean Gorin had een vergelijkbare wiskundige benadering in zijn werk. Ook Piet Mondriaan was een belangrijk contact. Moss was een bewonderaar van Mondriaan en andersom wordt Mondriaans gebruik van de dubbele lijn in verband gebracht met haar introductie van dit stijlmiddel.

Moss werd in 1889 geboren in Londen als Marjorie Jewel Moss. Nadat ze aan kunstacademies in Londen had gestudeerd, vertrok ze in 1919 naar Cornwall om zich daar op kunst en literatuur te focussen. Kort daarna, in 1921, knipte ze haar haren kort en veranderde ze haar voornaam naar het genderneutrale Marlow. Aan het eind van de jaren twintig vertrok ze naar Parijs, waar ze kennismaakte met Piet Mondriaan en zich midden in de artistieke kringen van de Franse hoofdstad bevond. In Parijs ontmoette Moss de Nederlandse auteur Netty Nijhoff, die haar levensgezel werd. Samen brachten ze veel tijd door in Parijs, Normandië en Zeeland. In 1940 moest Moss, van Joodse komaf, vluchten. Ze keerde terug naar Cornwall, waar ze woonde en werkte tot haar overlijden in 1958. Door Moss' band met Nederland bevinden er zich vandaag de dag veel werken van Moss in Nederlandse museumcollecties, waaronder drie schilderijen in Kunstmuseum Den Haag.

Marlow Moss - Een koffer vol schetsen, t/m 10 mei 2026, Kunstmuseum Den Haag, Stadshouderslaan 41, Den Haag. Website: www.kunstmuseum.nl.

Terug naar boven

De Pont Museum, Tilburg: Steve McQueen

Van 21 maart tot en met 30 augustus 2026 presenteert De Pont Museum ATLAS, de eerste Nederlandse solotentoonstelling van de Britse kunstenaar en filmmaker Steve McQueen. In de tentoonstelling staan het werk Atlas (2026), dat speciaal voor de tentoonstelling is gemaakt, en de recente aanwinst van De Pont Museum, Sunshine State (2022) centraal. Samen met het geluidswerk Untitled (2025) en de fotoserie Bounty (2024) vormen zij een krachtig ensemble waarin McQueen de grenzen van ruimte, geheugen en verbeelding verkent.

Steve McQueen, Sunshine State, Pirelli HangarBicocca, Milan, Italy, 31 March–31 July 2022. © Steve McQueen. Courtesy the artist, Thomas Dane Gallery and Marian Goodman Gallery, Collection De Pont Museum, Tilburg NL. Photo Agostino Osio/Pirelli HangarBicocca, Milan. A Commission for International Film Festival Rotterdam 2022. Footage from The Jazz Singer courtesy Warner Bros. Pictures.

Met ATLAS toont De Pont Museum een kunstenaar op het hoogtepunt van zijn kunnen: scherp in observatie en diep menselijk in resonantie. De vier werken ontvouwen zich als een reis van het persoonlijke naar het kosmische, van het intieme naar het collectieve, van lichamelijke aanwezigheid naar de onmetelijkheid van het heelal. De tentoonstelling laat McQueen zien als beeldmaker én denker: iemand die kunst, film en werkelijkheid voortdurend met elkaar verknoopt.

In de ruimtelijke, multichannel videoinstallatie Sunshine State (2022) verweeft McQueen herinnering, filmhistorie en een persoonlijke familiegeschiedenis. Het werk verwijst naar het levensverhaal van zijn vader, die in de jaren vijftig van het Caribische eiland Grenada naar Florida emigreerde om als seizoenarbeider in de sinaasappeloogst te werken. Close-ups van een brandende zon worden afgewisseld met fragmenten uit The Jazz Singer (1927), de eerste geluidsfilm waarin hoofdrolspeler Al Jolson in blackface optreedt. McQueen bewerkt dit historische materiaal ingrijpend: de beelden worden vertraagd, versneld, in negatief getoond en omgekeerd, waardoor wit en zwart letterlijk van plaats verwisselen.

Naast het recente geluidswerk Untitled (2025) is de 47 delige kleurenfotoserie Bounty (2024) te zien, die bloemen en planten op Grenada in verschillende stadia van bloei en verval toont. Onder hun uitbundige schoonheid klinkt een reflectie op koloniale geschiedenis, toe-eigening en veerkracht. De titel verwijst tegelijk naar overvloed en buit: bounty als symbool voor rijkdom én roof.

Het nieuwe werk Atlas (2026), ontwikkeld in opdracht van De Pont Museum, opent een ander perspectief: dat van de kosmos. Hierin werkt McQueen voor het eerst met astronomische data van de European Space Agency (ESA)-missie Gaia. Samen met davidkremers, Julian Humml en Alejandro Stefan Zavala transformeert hij de immense hoeveelheid data die telescopen verzamelen tot een hypnotiserende, visuele ervaring. Autonome, zelflerende algoritmische modellen vertalen wetenschappelijke observaties in een reis door de ruimte – even empirisch onderbouwd als poëtisch van karakter.

Steve McQueen (Londen, 1969) behoort tot de meest invloedrijke kunstenaars en filmmakers van zijn generatie. Zijn oeuvre – van radicale videowerken tot met Oscars bekroonde speelfilms – onderzoekt thema's als macht, onrecht, herinnering en lichamelijke kwetsbaarheid. Met een uitzonderlijk gevoel voor ritme en vorm laat McQueen zien hoe persoonlijke verhalen en historische structuren in elkaar grijpen. Hij woont en werkt in Londen en Amsterdam.

Steve McQueen – Atlas, 21 maart t/m 30 augustus 2026, De Pont Museum, Tilburg. Website: www.depont.nl.

Terug naar boven

Pekka Halonen. Een ode aan Finland

Rijksmuseum Twenthe presenteert de eerste grote overzichtstentoonstelling in Nederland van de Finse schilder Pekka Halonen (1865–1933). Halonen is een van de meest geliefde kunstenaars van Finland, maar buiten zijn geboorteland is hij bij het brede publiek minder bekend. De presentatie omvat 94 werken, grotendeels schilderijen van Halonen, aangevuld met enkele persoonlijke schilderattributen die afkomstig zijn uit Halosenniemi, Halonens zelf ontworpen atelierhuis aan de oever van het Tuusulameer. Het merendeel van de bruiklenen komt uit de collectie van het Ateneum Art Museum in Helsinki. Deze zijn aangevuld met bruiklenen uit de collecties van verschillende andere Finse musea en werken uit particuliere collecties. De tentoonstelling toont de artistieke ontwikkeling van Halonen, vanaf zijn studiejaren in Parijs, via zijn deelname aan de Wereldtentoonstelling van 1900, tot zijn terugkeer naar Finland waar hij zich vestigt aan het Finse meer Tuusula. De presentatie eindigt met Halonens winterlandschappen – een onderwerp dat hem blijvend fascineerde. Dankzij zijn scherpe observatievermogen wist hij als geen ander het Finse licht, de kou en de stilte te verbeelden. Deze werken behoren tot zijn beroemdste en leverden hem de bijnaam 'sneeuwschilder' op.

Pekka Halonen, 'Winterlandschap in de zon', 1911, Finnish National Gallery Collection. Ateneum Art Museum, Helsinki.

Als getalenteerde zoon uit een boerenfamilie vertrok Halonen naar Parijs, waar hij tussen 1890 en 1893 studeerde aan de gerenommeerde Académie Julian en een leerperiode had bij Paul Gauguin, wiens kunst een belangrijke inspiratiebron voor hem werd. Na zijn terugkeer in Finland ontwikkelde hij een vernieuwende visie op die relatie tussen mens en natuur. Vanuit zijn atelierwoning Halosenniemi trok hij met schildersezel de vrieskou in om het landschap van dichtbij te bestuderen. Anders dan tijdgenoten die hun landschappen vaak vanuit een vogelvluchtperspectief construeerde, koos Halonen voor intieme, bijna tastbare close-ups van de natuur. Halosenniemi was ook een levendige ontmoetingsplek. Halonen woonde er met zijn vrouw en acht kinderen en ontving er tal van gasten. Wonen, werken en natuurbeleving kwamen er samen in één organisch geheel. Niet alleen Halonens kunst, maar ook zijn levensstijl weerspiegelt zo zijn streven naar harmonie tussen mens en natuur

Hoewel Halonen meer dan een eeuw geleden werkte, blijft zijn thematiek onverminderd actueel. Halonen legde de schoonheid van het Finse landschap en haar seizoenen vast in een periode waarin door toenemende snelheid op grote schaal bomen werden gekapt in de Finse bossen. Zijn schilderijen fungeerden dan ook als een subtiele waarschuwing voor de aantasting van die natuur. Halonen zag ook hoe een kunstenaar zijn verbeeldingskracht kon inzetten, en hoe het verbeelden van het landschap kon bijdragen aan het vormen van een nationale identiteit. Zijn Finse landschappen kunnen dan ook in dit licht gezien worden, als een poging om de Finse nationaliteit de vatten, in een periode waarin de Finse identiteit onder druk stond door Russische propaganda en het land naar onafhankelijkheid streefde.

Bij de tentoonstelling verschijnt een rijk geïllustreerde catalogus, uitgegeven door Waanders Uitgevers, met bijdragen van onder meer Anna-Maria von Bonsdorff (Ateneum), Anne-Charlotte Cathelineau (Petit Palais) en Valentijn As (Rijksmuseum Twenthe).

Pekka Halonen. Een ode aan Finland, 20 maart t/m 16 augustus 2026, Rijksmuseum Twenthe, Lasondersingel 129, Enschede. Website: www.rijksmuseumtwenthe.nl.

Terug naar boven

KAdE, Kunsthal in Amersfoort: Stairway to..?

Zowel ladders als trappen zijn ontworpen met een heldere functionele missie: het overbruggen van fysieke hoogtes. De eenvoudige lijnen en geometrische vormen dragen bij aan een esthetische aantrekkingskracht. Ze helpen ons letterlijk omhoog en omlaag, maar ook figuurlijk- door groei, verandering en ambitie. Soms klimmen we gestaag, soms struikelen we, en soms voelen we de drang om een uitweg te vinden. Maar ladders zijn méér dan een hulpmiddel of een metafoor voor succes; ze vertellen het verhaal van transformatie, van de menselijke reis tussen het aardse en het hogere. Ze duiken op in mythes en verhalen, zoals Jakobs hemelse ladder, die de verbinding tussen mens en het goddelijke weerspiegelt.

De sociale ladder laat zien hoe mensen streven naar vooruitgang, soms met obstakels, soms met kansen. De escalatie- en de-escalatieladders tonen hoe kleine stappen in de juiste of verkeerde richting bepalend kunnen zijn in relaties en conflicten. De ontsnappingsladder wijst mogelijk op gevaar, maar symboliseert ook hoop en een nieuw begin. Aanleiding van de tentoonstelling is het monument 'De Ladder' van Armando, het oorlogsmonument dat bij de toegangsweg van Amersfoort-Zuid staat. De tentoonstelling Stairway to..? is een kleine verkenning van de vele gezichten van de ladder en de trap door de ogen van beeldend kunstenaars en ontwerpers. De ladder is uiteindelijk een symbool van ontsnapping en transformatie. Soms een worsteling, soms een vloeiende beweging, maar altijd een reis- of dat nu naar een hoger bewustzijn, een nieuwe kans of een persoonlijke overwinning is.

Deze tentoonstelling heeft een annex in de Elleboogkerk, Langegracht 36 in Amersfoort. Daar is van 31 januari 2026 t/m 30 augustus 2026 werk te zien van Stephen Dean, die daar grootschalige laddersculpturen met dichroïsch, tweekleurig glas toont. Dit glas heeft een doorgelaten kleur en een volledig andere reflecterende kleur; deze twee kleuren veranderen afhankelijk van de kijkhoek.

Deelnemende kunstenaars: Simone Albers | Nora Aurrekoetxea | Tanya Aguiñiga | Armando | Lucienne Bestall | William Blake | Ricardo Brey | Yoann Bourgeois | Kevin van Braak | Elsemarijn Bruys | Çai Guo Qiang | Koos Buster | Stephen Dean | Elmgreen & Dragset | M.C. Escher | Albert Fiks | Frank Halmans | Hans Hemmert | Niels Hoebers | Jordanus Hoorn | Thomas Huber | Joost Hutjes | Richard Hutten | Rein Jansma | Isaac Julien | Arthur Kleinjan | Pyke Koch | Rebecca Lillich & Ahmad Mallah | Bart Lunenburg | Jorge Macchi | Adeline de Monseignat | studio MOTO | Eva Nielsen | Constant Nieuwenhuis | Erwin Olaf | Anton Pieck | André Pielage | Giovanni Battista Piranesi | Adrian Paci | Art van Triest | Jaap Veenendaal | Helen Verhoeven | Jan die Wael | Jan Hendrik Weissenbruch | Balder Westein | Johan de Wit | Michael Wolf | John Wood & Paul Harrison

Stairway to..? is te zien van 31 januari 2026 t/m 10 mei 2026, KAdE, Kunsthal in Amersfoort, Eemplein 77 (Eemhuis), Amersfoort. Website: www.kunsthalkade.nl.

Terug naar boven

Verwey Museum Haarlem: Rest and Remember – Jacobien de Rooij

'Rest and Remember' is de eerste museale solotentoonstelling in Haarlem van de beeldend kunstenaar Jacobien de Rooij (1947, Rotterdam). Sinds 25 jaar woont en werkt zij in Haarlem. Dit overzicht toont haar vroegste werken naast haar meest recente pasteltekeningen op groot formaat. Haar werk is sterk geworteld in haar persoonlijke ervaring van de natuur en creëert een zeldzaam moment van mentale ademruimte in een overvolle, snelle wereld.  De tentoonstelling begint bij haar vroege werk dat raakt aan kleine onderwerpen die gegrepen zijn uit haar persoonlijke leven en huiselijke omgeving: aquarellen van snoepgoed en speelgoed, tekeningen van haar familieleden en schilderijen van haar geliefde kat en bijbehorende accessoires. In de jaren tachtig breekt een nieuwe fase aan in haar oeuvre en manier van werken. De Rooij begint landschappen te tekenen. Ze trekt eropuit, eerst dichtbij huis en op klein formaat, later verder weg en op steeds groter formaat. Wat begint met kleine landschappen van de zee, lucht en rotsen in Bretagne groeit uit tot oneindige reeksen van monumentale tekeningen die de grootsheid van het landschap verbeelden.

Jacobien de Rooij, 'Separation of a Continent 3: Seven Seals, one Dog', 2024, 200 x 150 cm, pastel op papier.

Kenmerkend voor De Rooijs werkwijze is dat zij nooit rechtstreeks naar de natuur tekent, maar altijd vanuit de herinnering. Steeds stelt zij zichzelf de vraag: 'Hoe herinner ik het me?'. Die vraag is het vertrekpunt voor iedere tekening.

De overzichtstentoonstelling komt op een moment dat De Rooij al meer dan een halve eeuw actief is als kunstenaar. Haar werk is opgenomen in talloze collecties van musea, bedrijven en particulieren in binnen- en buitenland. De lange, succesvolle carrière die ze al achter zich heeft, vormt geen rem, maar juist een bron van kracht. In de geest van de Amerikaanse auteur Susan Gubar, die in haar onlangs verschenen boek 'Grand Finales: The Creative Longevity of Women Artists' oudere vrouwelijke kunstenaars beschrijft die zich niet laten wegzetten in het 'Little-old-lady-land', laat De Rooij zien dat ouder worden ruimte en vrijheid biedt voor vernieuwing.

Aansluitend bij De Rooijs monumentale landschappen die je meevoeren de natuur in, nodigt de tentoonstelling bezoekers uit om stil te staan bij hun eigen relatie tot natuur, tijd en omgeving. Uit onderzoek is gebleken dat het ervaren van kunst en natuur goed is voor mentaal welzijn. Verwey Museum Haarlem organiseert daarom activiteiten die bijdragen aan rust en reflectie, zoals yoga en mindfulness, en speciale momenten buiten reguliere openingstijden waarop bezoekers in kleine aantallen de tentoonstelling in stilte kunnen ervaren. Ook kiest het museum voor een prikkelarme vormgeving, rustige lichtvoering en akoestiek.

Rest and Remember – Jacobien de Rooij, t/m 25 mei 2026, Verwey Museum Haarlem, Groot Heiligland 47, Haarlem. Website: www.verweymuseumhaarlem.nl.

Terug naar boven

Kunstinstituut Melly, Rotterdam: Marilyn Nance, Spirit Faith Grace Rage

Marilyn Nance begon op achttienjarige leeftijd met het fotograferen van het dagelijks leven in New York City. Op haar drieëntwintigste ging zij mee met de Amerikaanse delegatie FESTAC '77 als technische ondersteuning voor the Second World Black and African Festival of Arts and Culture in Lagos, Nigeria, en maakte daar een van de sterkste visuele verslagen. Sindsdien bleef zij foto's maken met evenveel aandacht voor historische gebeurtenissen, als ook familiemomenten, gemeenschap bijeenkomsten, reizen naar het buitenland en de stille alledaagse momenten.

Tijdens het onderzoeken en ordenen van haar fotografische archief begon Marilyn de titel Spirit Faith Grace Rage te gebruiken om haar werk, verspreid over tijd en ruimte, met elkaar te verbinden. Marilyn ziet Spirit als de onderliggende energie van een gebeurtenis; Faith als het vertrouwen dat alles bijdraagt aan het grotere geheel; Grace erkent de spiraal van de tijd en de schoonheid, liefde en vreugde die in het alledaagse aanwezig zijn; Rage is de geaccumuleerde energie die zich manifesteert en ons vooruit helpt. Marilyn stuurt, tijdens het doornemen van haar archief met haar team, regelmatig foto's naar mensen die ze herkent, evenals naar onderzoekers en kunstenaars, die kunnen helpen bij het verzamelen van aanvullende context. Al vanaf het prille begin van het internet geldt Marilyn als een visionair voorbeeld voor het online delen van archieven, zodat ze bewaard blijven en in relatie tot ander werk geplaatst kunnen worden. Haar website soulsista.com, actief sinds 1995, fungeert als een digitale bewaarplaats voor haar werk, terwijl haar sociale mediakanalen @marilyn.nance en @festac77archive haar archief continu actualiseren.

In deze tentoonstelling vormen de door Marilyn zorgvuldig geselecteerde foto's een samenhangend geheel van tijdloze gebaren, waarin reünies, rituelen, omhelzingen, dans, podia, straat- of kerkscènes, demonstraties en huiskamers met elkaar worden verbonden. Geluidsfragmenten die Marilyn in de loop der jaren verzamelde en die zijn samengesteld door kunstenaar en technoloog Ali Santana, doordringen de tentoonstellingsruimte met de sociale en intieme sferen waaruit de beelden voortkomen. Al vijf decennia lang benadrukt Marilyns werk het belang om jezelf historisch te beschouwen, in plaats van te wachten tot de geschiedenis bepaalt wat het waard is om vastgelegd te worden. De boodschap van haar praktijk blijft helder: houd je archieven bij, maak veel foto's, maak regelmatig notities, maak back-ups van je bestanden en deel ze met anderen. Door persoonlijke archieven te vermenigvuldigen en met elkaar te verbinden, kan het collectieve geheugen in kaart worden gebracht en veiliggesteld.

Marilyn Nance, Spirit Faith Grace Rage, t/m 26 april 2026, Kunstinstituut Melly, Witte de Withstraat 50, Rotterdam. Website: www.kunstinstituutmelly.nl.

Terug naar boven